دندان های دائمی با چه روندی رشد می کنند؟
روند رویش دندان های دائمی از شش سالگی هر فرد شروع می شود و تا دوازه سالگی ادامه پیدا می کند. در سن دوازده سالگی ۲۸ دندان دائمی در دهان ظاهر شده اند و پس از چند سال وقفه مجددا آرواره ها شاهد ظهور چهار دندان دیگر در خود خواهند شد. در نهایت در سنین ۱۷ الی ۲۳ سالگی هر فرد در دهان خود ۳۲ دندان دارد.
دوره دندانی مخلتط
در حدود سن شش سالگی داخل استخوان فک همه ما در زیر دندان های شیری جوانه دندان های دائمی وجود داشته است. هنگامی که کودک بزرگ می شود این جوانه ها هم رشد کرده و به آرامی شروع به حرکت می کنند. در حین حرکت جوانه دندان های دائمی ریشه دندان های شیری هم در آستانه تحلیل قرار می گیرند و از بین می روند، در اینجا است که ما با پدیده لق شدن دندان روبرو می شویم. از زیر دندان لق شده، دندان دائمی بیرون می زند. به دندان های ۱ تا ۵ در هر نیم قوس فکی که جایگزین دندان های شیری می شوند دندان های دائمی جانشین می گویند و به این دوره هم دوره دندانی مخلتط گفته می شود.
در نهایت مجموعه ای از ۳۲ دندان دائمی در نهایت جایگزین دندان های شیری می شوند _ ۱۶ دندان دائمی در فک بالا و ۱۶ دندان دائمی در فک پایین. دندان های دائمی به طور معمول کمی تیره تر و همیشه بزرگتر از دندان های شیری کودک می باشند.برخی از دندان های دائمی به طور مستقیم جایگزین دندان های شیری می شوند و برخی دیگر در جایی رویش می کنند که قبلا در آنجا دندانی وجود نداشته است.
رویش اولین دندان دائمی
به طور معمول اولین دندان دائمی در ۶ یا ۷ سالگی رویش می کند و این در حالی است که در محل رویش این دندان قبلا دندانی وجود نداشته است. به همین خاطر است که والدین اغلب این دندان را با دندان های شیری اشتباه گرفته و از آن مراقبت لازم را به عمل نمی آورند. این دندان دائمی در شکل ظاهر صورت و زیبایی لبخند تاثیر بسزایی دارد و سلامت آن وابسته به سلامت دیگر دندان ها می باشد. تعداد بسیاری از مراجعین دندانپزشکی که به ارتودنسی معرفی می شوند در خصوص حفظ یا کشیدن همین دندانی است که در سن ۶ سالگی رویش پیدا کرده است و مراقبت لازم از آنها به عمل نیامده است.
در حوالی سنین ۶ تا ۸ سالگی چهار دندان دائمی در بالا و چهار دندان دائمی در پایین ظاهر می شوند. تا سن ۱۲ سالگی به طور معمول باید ۲۰ دندان شیری هر کودک جای خود را به ۲۰ دندان دائمی جایگزین داده باشد. به این ترتیب با احتساب چهار دندان دائمی که از شش سالگی در دهان کودک وجود داشته و چهار دندان آسیاب دوم که در دوازده سالگی رویش می کنند مجموعا در سن دوازده سالگی ۲۸ دندان در دهان کودک وجود دارد. همچنین با توجه به اختلاف اندازه ای که بین دندان های شیری و دائمی وجود دارد و فضای مناسبی که جهت درمان های ارتودنسی در این زمان به وجود می آید و با توجه به حضور همه دندان ها در این مقطع سنی همه این عوامل باعث شده است که این زمان دوره طلایی ارتودنسی دندان نامیده شود.
چند واقعیت در مورد رویش دندان ها در انسان
رویش دندان ها در انسان یک فرایند بیولوژیکی و فیزیولوژیکی پویا و پیچیده ای است که در طول چند سال رخ می دهد. این فرایند شامل تشکیل دندان ها و سپس ریزش آنها در آرواره است تا زمانی که دندان ها به موقعیت نهایی و عملکرد انتهایی خود در قوس دندانی برسند. انتقال بین ۲ نوع از دندان ها، دندان های موقت یا اولیه و دندان های دائمی یا قطعی نشان دهنده این است که به همراه رشد استخوان سر و صورت و رشد بافت های نرم اطراف دندان تغییراتی مرتبط با این روند در صورت انجام می پذیرد. به طور مثال از جمله این تغییرات می توان به تحلیل ریشه های دندان شیری برای راه دادن به دندان های دائمی اشاره کرد. در حقیقت رویش دندان یک فرایند کاملا قراردادی و متقارن است.
به طور معمول در همان زمان در هر دو طرف از قوس دندانی این برنامه ریزی در زمان تنظیم شده توسط فولیکول دندانی و توسط تغییرات متعدد از بافت مانند تحلیل ریشه دندان شیری صورت می گیرد. اولین مرحله از این فرایند در طول مرحله جنینی رخ می دهد و در پایان حدود ۲۰ الی ۲۵ سال بعد از آن با رویش دندان آسیاب سوم دائم و یا دندان عقل روند شکل گیری دندان ها در قوس دندانی به پایان می رسد.
حقایقی چند در مورد دندان های کودکان
- دختران به طور کلی قبل از پسران دندان در می آورند
- دندان های پایین معمولا قبل از دندان های بالایی بیرون می زنند
- در هر فک دندان ها به صورت قرینه رویش می کنند یکی در سمت راست ویکی در سمت چپ
- دندان های شیری به نسبت دندان های دائمی در اندازه کوچکتر و سفید تر هستند
دندان های دائمی در حوالی سن ۶ سالگی در کودکان ظهور می کنند. در سن سیزده سالگی کودک باید در دهان خود ۲۸ دندان داشته باشد. ظهور یک تا چهار دندان عقل یا دندان آسیاب سوم در سنین ۱۷ الی ۲۳ سالگی صورت خواهد گرفت و در این حال هر فردی در دهان خود دارای ۳۲ دندان دائمی می باشد.
کراس بایت
اختلالات رویشی اگر به موقع تشخیص داده شوند به راحتی و با صرف وقت و هزینه کمتری قابل درمان هستند. اگر این اختلالات دیر تشخیص داده شوند دندان دائمی در مسیر انحرافی خود به طور کامل رشد کرده و تثبیت خواهد شد. دندان کج در مسیر انحرافی خود به دندان مقابل می رسد، این حالت را کراس بایت می گویند. این انحراف دیگر به خودی خود بر طرف نمی شود و حتما به دخالت متخصص ارتودنسی نیاز دارد.